Donderdag 18 juni bezocht het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten regio Rivierenland. Emile Roemer, hoofd van het aanjaagteam, ging in de raadzaal van de gemeente Tiel in gesprek met gedeputeerde Peter Kerris van de provincie Gelderland en de verantwoordelijke wethouders van de acht gemeenten van Regio Rivierenland over de problematiek rondom arbeidsmigranten. Ook schoven de directeur van GGD Gelderland-Zuid en uitzendorganisatie VDU, FNV en een arbeidsmigrant aan om de problematiek rondom arbeidsmigranten breed aan te kaarten. Het werkbezoek werd afgesloten met een rondleiding en persmoment op een huisvestingslocatie voor arbeidsmigranten in Kesteren.

Het interdepartementaal aanjaagteam, onder leiding van Emile Roemer, is op 4 mei aangesteld door Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het aanjaagteam zet zich in om ervoor te zorgen dat ook in deze coronatijd arbeidsmigranten in Nederland eerlijk, gezond en veilig kunnen werken. Het aanjaagteam bezoekt verschillende regio’s in Nederland om te kijken wat er speelt rondom arbeidsmigratie. Doel is om op regionaal niveau tot oplossingen en mogelijke maatregelen te komen die arbeidsmigranten kunnen beschermen tegen het coronavirus en daaraan gerelateerde problematiek.

Gevolgen coronacrisis

De coronacrisis maakt de bestaande problemen rond arbeidsmigranten, zoals tekorten aan goede huisvesting en de afhankelijkheidsrelatie van de werkgever, nog zichtbaarder. Het blijkt bijvoorbeeld moeilijk om de RIVM-richtlijnen te volgen in situaties waarbij veel arbeidsmigranten dichtbij elkaar wonen. Ook in situaties waarbij arbeidsmigranten ziek zijn geworden, is het moeilijk om de RIVM-richtlijnen in de woning op te volgen. Door de afhankelijkheid van uitzendorganisaties voor hun huisvesting lopen arbeidsmigranten het risico bij verlies van werk ook hun -tijdelijke- woonruimte en ziektekostenverzekering te verliezen.

Positief huisvestingsvoorbeeld

Onderdeel van de opdracht van het aanjaagteam is het bekijken van good practices in de regio’s. Op de bezochte huisvestingslocatie in Kesteren wonen 39 -voornamelijk Poolse- arbeidsmigranten. De locatie is een voorbeeld van hoe huisvesten van arbeidsmigranten óók kan. De gemeente is positief over de organisatie en kwaliteit van de huisvesting. Emile Roemer sprak er met een aantal bewoners, die aangaven heel tevreden te zijn met hun woonsituatie.

Belang voor de regio

In Rivierenland werken naar schatting 15.000-25.000 arbeidsmigranten (zo’n 6-10 procent van de bevolking), waarvan de hoogste concentratie in Tiel (4000). De meesten van hen werken via uitzendbureaus, maar ook een deel is rechtstreeks in dienst bij werkgevers in de regio. Arbeidsmigranten zijn onmisbaar in transport en logistiek en agribusiness, vooral fruitteelt en laanboomteelt, maar ook in (voedings)industrie en bouw. Het gaat hier om zowel seizoensarbeid als werk voor langere tijd. Een deel van de arbeidsmigranten werkt buiten de regio, onder meer op Schiphol.
Naast dat arbeidsmigranten belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de regio, zijn zij inwoners van de gemeenten in de regio. De gemeenten zien het als hun verantwoordelijkheid om ook aan arbeidsmigranten een prettig leef- en werkklimaat en goede huisvesting te bieden. De werkelijkheid is weerbarstiger; door tekorten aan goede en betaalbare huisvesting en de afhankelijkheid van verschillende partijen als uitzendbureaus en werkgevers bevinden veel arbeidsmigranten zich in een kwetsbare positie.

Ondersteuning van het Rijk

Regio Rivierenland en provincie Gelderland werken actief aan structurele huisvestingsoplossingen voor arbeidsmigranten, maar vragen hierin ook om ondersteuning van het Rijk. Zeker nu, als gevolg van de coronacrisis, de knelpunten rondom huisvesting nog zichtbaarder worden en meer impact hebben. Voor een aantal oplossingen zijn landelijk beleid en maatregelen nodig, zoals een nen-normering voor arbeidsmigrantenhuisvesting in het Bouwbesluit, medeverantwoordelijkheid van werkgevers voor goed en veilige huisvesting. En een uitbreiding van regionale registratiemogelijkheden voor arbeidsmigranten in de Basisregistratie Personen (BRP).

Regionale samenwerking

Om regionaal oplossingen te kunnen realiseren, werken de gemeenten in Rivierenland intensief samen. Daartoe is in 2019 het regionaal portefeuillehouderoverleg arbeidsmigranten opgericht, onder leiding van Nees van Wolfswinkel, wethouder van de gemeente Neder-Betuwe. Een belangrijk speerpunt is de beoogde oprichting van een regionale beheerstichting (BHARR). De beheerstichting heeft als doel voldoende goede huisvesting voor arbeidsmigranten te bieden in de regio.